Phức điệu là gì?

Phức điệu (Polyphonie): là một kiểu trình bày âm nhạc nhiều bè, trong đó mỗi bè là một giai điệu phát triển tương đối độc lập. Sự kết hợp đồng thời các giai điệu tạo nên những chồng âm, song về cơ bản những chồng âm này khác với các chồng âm trong âm nhạc chủ điệu. Trong âm nhạc phức điệu, chồng âm được tạo thành do sự kết hợp từng cặp bè trên cơ sở đối vị. Các chồng âm trong cả một đoạn nhạc phức điệu liên hệ với nhau bằng sự phát triển của giai điệu từng bè.

Tai giáo trình tham khảo: Tại đây

Trong âm nhạc chủ điệu (loại âm nhạc nhiều bè trong đó có một bè chính, còn các bè khác làm nhiệm vụ đệm hoặc phụ họa. Các chồng âm lại được thực hiện theo nguyên tắc của hòa âm với mối liên hệ giữa các chồng âm trên cơ sở Công năng.

Đối vị (contrepoint) là thuật ngữ chỉ kỹ thuật kết hợp đồng thời các âm, các giai diệu theo lối phức điệu.
Các dạng của phức điệu: Âm nhạc phức điệu thường được chia làm hai loại chính: phức điệu tương phản và phức điệu mô phỏng.

Phức điệu tương phản:

Phức điệu tương phản là dạng phức điệu dựa trên cơ sở kết hợp và phát triển một số giai điệu có đường nét khác nhau.

Ví dụ: O. Lasso Bài hát “Bạn gái tôi có đôi mắt tuyệt trần”

Phức điệu mô phỏng:

Phức điệu mô phỏng là dạng phức điệu dựa trên sự nhắc lại ở các bộ khác nhau cùng một giai điệu hoặc chủ đề.

Ví dụ: Pallestrina.Madrigan “Từng có những ngọn đồi mùa thu”

Ngoài hai loại phức điệu nói trên, một kiểu trình bày âm nhạc nhiều bè khác có khi cũng được xem là một dạng của phức điệu: đó là âm nhạc nhiều bè kiểu bè tòng. Phức điệu bè tòng là sự kết hợp đồng thời những biến thể khác nhau của cùng một giai điệu.

Ví dụ: Dân ca Nga